18 °C Argos, GR
28 Μαρτίου 2024

Πόσες φορές πρέπει να το πω για να γίνει;;;

Πόσες φορές πρέπει να το πω για να γίνει;;;

Γράφει η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου

Αν διατυπώνετε συχνά αυτό το ερώτημα, τότε είναι καιρός να ξανασκεφτείτε το είδος της επικοινωνίας σας με τον έφηβο.

Είναι αλήθεια, ότι οι έφηβοι μπορεί να δοκιμάζουν την υπομονή μας με την απροθυμία τους να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και υποχρεώσεις που καλούνται να αναλάβουν.

Το «κόλπο» που θα σας προτείνω είναι να εστιάσετε στην αλλαγή του τρόπου που επικοινωνείτε με τον έφηβο, αντί να εστιάζετε στη δική του συμπεριφορά και στην αδυναμία ανταπόκρισής του. Δηλαδή, αντί να συνεχίσετε να αναρωτιέστε τι φταίει και ο έφηβος δεν ακούει, αρχίστε να αναρωτιέστε τι μπορείτε να αλλάξετε στην μεταξύ σας επικοινωνία: «Με ποιους τρόπους συμβάλλω άθελά μου στην διαιώνιση της απροθυμίας του εφήβου για ανταπόκριση; Τι μπορώ να αλλάξω ώστε να βοηθήσω τον έφηβο να ανταποκρίνεται καλύτερα στα θέματα που τον αφορούν;»

Φαντάζομαι ότι αν διατυπώνετε συχνά το παραπάνω ερώτημα, έχετε ήδη εστιάσει στην απροθυμία του εφήβου. Φαντάζομαι επίσης ότι μέσα από αυτή την οπτική έχετε οδηγηθεί σε αδιέξοδο και σε φαύλο κύκλο επανάληψης των αιτημάτων σας χωρίς να βλέπετε ανταπόκριση. Όταν βλέπουμε ότι μια στρατηγική δεν αποδίδει, τότε πρέπει να την αλλάξουμε. Η στρατηγική που δεν αποδίδει σε αυτήν την περίπτωση είναι η αναμέτρηση δυνάμεων. Η αναμέτρηση δυνάμεων οδηγεί την επικοινωνία σας με τον έφηβο σε αδιέξοδο γιατί βασίζεται στο μοντέλο της επιβολής και της συμμόρφωσης. Προσπαθώ να επιβάλλω κάτι στον έφηβο και αυτός δεν συμμορφώνεται. Συνεχίζω να προσπαθώ να του επιβάλλω και συνεχίζει να μην συμμορφώνεται. Αυτό το μοντέλο θα διαιωνιστεί κάνοντας μεγάλο κακό και στη σχέση σας και στην δυνατότητα του εφήβου να αναλάβει τις ευθύνες που χρειάζεται με ηλικιακά κατάλληλους τρόπους. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει τρόπος να διακόψετε το μοντέλο επιβολής – συμμόρφωσης και έτσι να σπάσετε τον φαύλο κύκλο που οδηγεί αδιέξοδα στο «πόσες φορές πρέπει να το πω για να γίνει». Με άλλα λόγια, αν αποκτήσετε επίγνωση των παραμέτρων της μεταξύ σας επικοινωνίας, θα μπορέσετε να αλλάξετε ακριβώς αυτές τις παραμέτρους που διατηρούν το μοντέλο επιβολής εξουσίας μέσα από την αναμέτρηση δυνάμεων με τον έφηβο.

Το πρώτο βήμα για την αποδέσμευσή σας από τον φαύλο κύκλο είναι η αλλαγή στην ερμηνεία που δίνετε στη συμπεριφορά του εφήβου. Μην ερμηνεύετε την απροθυμία του εφήβου ως πρόθεση να σας πάει «κόντρα» και να αγνοήσει τις επιθυμίες και τα αιτήματά σας. Αν του αποδίδετε αυτή την πρόθεση, τότε είναι φυσικό να παίρνετε τις αντιδράσεις του εφήβου προσωπικά και να αισθάνεστε θιγμένοι και προσβεβλημένοι. Ο καθένας από εμάς, αν αισθάνεται προσβεβλημένος, απαντά με θυμό. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα σκεφτείτε: «με έχει γραμμένο», ή «τώρα θα σου δείξω εγώ», αναγνωρίστε το θυμό σας και παραμερίστε την παρόρμησή σας να εμπλακείτε σε αναμέτρηση δυνάμεων.

Δεν έχει κανένα νόημα να αποδείξετε στον έφηβο ότι μπορείτε να του ασκήσετε εξουσία. Και φυσικά δεν έχει κανένα νόημα να εμπλακείτε στην επιβεβαίωση του ρόλου σας μέσω αυτής της διαδικασίας. Αυτός κατά τη γνώμη μου είναι ο λάθος δρόμος στην επικοινωνία μας με τα παιδιά και τους εφήβους. Έχετε διαπιστώσει ότι σε μικρότερες ηλικίες του παιδιού σας είχατε τη δυνατότητα να του επιβληθείτε μέσω της ενήλικης θέσης σας και της «δικαιωματικής» εξουσίας που αυτή περιλαμβάνει; Μήπως έχετε υιοθετήσει σε μικρότερες ηλικίες το μοντέλο επιβολής και συμμόρφωσης; Αν ναι, τότε αυτό αποτελεί μέρος του αδιεξόδου που αντιμετωπίζετε στην παρούσα φάση ζωής με τον έφηβο. Με άλλα λόγια, έχετε στρώσει λάθος τον δρόμο που οδηγεί προς τις απαιτήσεις της εφηβείας, τόσο ως προς την επικοινωνία σας, όσο και ως προς την υπευθυνοποίηση του εφήβου. Οι όροι της επικοινωνίας όμως δημιουργούνται και εφαρμόζονται από εμάς τους ίδιους με σκοπό να συνεννοούμαστε σε ατμόσφαιρα συνεργασίας και ειρηνικής συνύπαρξης με τα οικεία μας πρόσωπα. Έτσι, αν διαπιστώνουμε ότι τα επικοινωνιακά μας πρότυπα μας δυσκολεύουν αντί να μας διευκολύνουν, έχουμε τη δυνατότητα να υιοθετήσουμε εναλλακτικούς, πιο ευέλικτους όρους επικοινωνίας.

Αποδεσμευτείτε λοιπόν από την ανάγκη για επιβολή. Δημιουργήστε μια ατμόσφαιρα συνεργασίας με τον έφηβο. Συνεργαστείτε στο να αποφασίσετε από κοινού για τις δραστηριότητες που χρειάζεται να επαναλαμβάνονται καθημερινά ή σε προγραμματισμένο χρόνο μέσα στην εβδομάδα. Δημιουργήστε μαζί μια ρουτίνα, έναν προγραμματισμό δραστηριοτήτων ώστε να υπάρχει κάποιο πλαίσιο και τα πράγματα να είναι προβλέψιμα και για εσάς και για τον έφηβο. Μέσα από αυτού του είδους τον προγραμματισμό, φροντίστε μαζί με τον έφηβο να προλαβαίνετε τις καταστάσεις, ώστε να μην σας προλαβαίνουν αυτές δημιουργώντας άγχος και συγκρουσιακή ατμόσφαιρα. Αν αυτός ο προγραμματισμός γίνει μέσα σε ατμόσφαιρα συνεργασίας, θα δώσει και στον έφηβο το περιθώριο να εξασκηθεί στη λήψη αποφάσεων και στην ανάληψη ευθυνών. Αντίθετα, αν προσπαθήσετε να του επιβάλλετε ένα πρόγραμμα, είναι πολύ πιθανό να σας αγνοήσει με αντιδραστικό τρόπο εκφράζοντας θυμό και αδιαφορία. Επίσης, με αυτό τον τρόπο του στερείτε το περιθώριο για υπευθυνοποίηση στη λήψη αποφάσεων που τον αφορούν. Του στερείτε δηλαδή μια πολύ κεντρική παράμετρο στη διαδικασία προς την ενηλικίωση. Διαχωρίστε ανάμεσα στα σοβαρά και στα λιγότερο σοβαρά ζητήματα. Κάποια πράγματα αναβάλλονται χωρίς αυτό να έχει σοβαρές συνέπειες, ενώ αλλά πράγματα μπορεί να μας δημιουργήσουν προβλήματα αν τα αναβάλλουμε. Αυτό είναι κάτι που εσείς γνωρίζετε ως ενήλικες μέσα από την εμπειρία ζωής που έχετε. Ο ρόλος σας είναι να βοηθήσετε και τον έφηβο να το μάθει. Αυτή η μαθησιακή διαδικασία για τον έφηβο δεν πρέπει να διακρίνεται από τιμωρητική ή εκδικητική διάθεση από πλευράς των γονέων. Σκεφτείτε δηλαδή, ότι το παιδί σας ακόμα δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει τις συνέπειες των πράξεών του λόγω ηλικίας, επιπέδου ωριμότητας και λειτουργίας του εγκεφάλου του. Μην του χρεώνετε λοιπόν ως «ελάττωμα» ή «αδιαφορία» την αδυναμία του αυτή. Αν τον κατηγορείτε, δημιουργείτε αρνητικό επικοινωνιακό κλίμα στο οποίο και ο έφηβος θα ανταποκριθεί με αρνητικούς τρόπους και επιπλέον δεν βοηθάτε το παιδί σας να ωριμάσει. Χρειάζεται να καθοδηγήσετε τον έφηβο με υπομονή, ευγένεια και σεβασμό, αλλά ταυτόχρονα και με οριοθέτηση και με βοήθεια στο να αναγνωρίζει και να θέτει σωστά προτεραιότητες.

Αποφύγετε να έρχεστε σε αντιπαράθεση για τα λιγότερο σοβαρά ζητήματα. Επικεντρώστε στα ζητήματα που αφορούν την ασφάλειά του και την προώθηση των στόχων και της ευημερίας του σε προσωπικό, συναισθηματικό και μαθησιακό επίπεδο. Ακόμα και για αυτά τα ζητήματα όμως προϋπόθεση για την κινητοποίηση του εφήβου είναι η απόκτηση εσωτερικού κινήτρου. (Σχετικά με το ζήτημα της κινητοποίησης για τις σχολικές υποχρεώσεις, μπορείτε να ανατρέξετε στο προηγούμενο άρθρο μου στο efiveia.gr: «Ναι, στην ενθάρρυνση, όχι στην πίεση» ) Ο έφηβος δεν θα αποκτήσει το κίνητρο να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του μέσω επιβολής και εξαναγκασμού. Με άλλα λόγια, ο έφηβος θα πρέπει να πειστεί ότι κάποια ζητήματα τον αφορούν και δεν θα πειστεί με το να δοκιμάσετε να τον εξαναγκάσετε. Αυτό ισχύει τόσο για τους εφήβους, όσο και για τους ενήλικες. Τα ζητήματα που μας αφορούν στη ζωή είναι αυτά που εμείς επιλέγουμε ως σημαντικά.

Ο έφηβος που δείχνει μια γενικευμένη αδιαφορία, είναι πολύ πιθανό να χρειάζεται βοήθεια στο να διαμορφώσει μια ρεαλιστική εικόνα για τον εαυτό του, να διαχειριστεί συναισθήματα που τον εμποδίζουν από το να εκφράσει το δυναμικό που διαθέτει, και να οργανώσει με τρόπο ευέλικτο τις προτεραιότητές του. Είναι επίσης πιθανό να χρειαστείτε βοήθεια και ως οικογένεια προκειμένου να αποκαταστήσετε την μεταξύ σας επικοινωνία ώστε να ανταποκριθείτε στον ρόλο σας καθοδηγώντας τον έφηβο μέσα από συνεργασία και οριοθέτηση.

Σκεφτείτε και τη δική σας ζωή. Αναλογιστείτε την περίοδο της εφηβείας σας. Πόσο διέφερε ο κόσμος σας από αυτό που θεωρούσαν οι γονείς σας ότι θα «έπρεπε» να είναι ο κόσμος σας; Πώς ανταποκρινόσασταν στην πίεση των γονέων για ανταπόκριση σε «υποχρεώσεις»; Ποια πράγματα θεωρούσατε τότε υποχρεώσεις σας και γιατί; Τι σας κινητοποιούσε; Πόσο διέφεραν τα πράγματα που σας κινητοποιούσαν από αυτά που απαιτούσαν οι γονείς σας; Με αυτό το μίνι ερωτηματολόγιο σας προτείνω ένα σύντομο νοερό ταξίδι ώστε να ανασύρετε την εικόνα του εαυτού σας στην τωρινή ηλικία του παιδιού σας. Η οπτική αυτή μας βοηθά στο να κατανοήσουμε και να ερμηνεύσουμε τον κόσμο του εφήβου μέσα από το πρίσμα της εφηβείας ως αναπτυξιακής φάσης της ζωής.

Σε πολλά πράγματα ο έφηβος δεν συμμετέχει με τη συνέπεια που απαιτείται, όχι επειδή θέλει να σας πάει κόντρα και να σας αποδείξει τη δύναμή του, αλλά επειδή απλά δεν τον ενδιαφέρουν. Προκειμένου να ερμηνεύσουμε τη συμπεριφορά του εφήβου χρειάζεται σε κάθε περίπτωση να διαφοροποιούμε μεταξύ της δικής μας ενήλικης οπτικής και της οπτικής του εφήβου. Μην ξεχνάτε ότι τα ζητήματα στα οποία εμείς οι ενήλικες δίνουμε προτεραιότητα δεν αποτελούν απαραίτητα προτεραιότητα και για τον έφηβο.

Συνοψίζοντας: Βοηθήστε τον έφηβο να ανακαλύψει εσωτερικά κίνητρα στα οποία να έχει ο ίδιος την ανάγκη να ανταποκριθεί. Αποδεσμευτείτε από το μοντέλο επιβολής και συμμόρφωσης και περάστε στο μοντέλο συνεργασίας και οριοθέτησης όσο αφορά την επικοινωνία σας με τον έφηβο. Διαχωρίστε μεταξύ σοβαρών και λιγότερο σοβαρών ζητημάτων και θέστε προτεραιότητες μαζί με τον έφηβο. Δείξτε σεβασμό, ευγένεια, υπομονή και κατανόηση για τη φάση ζωής την οποία διανύει ο έφηβος και μην παίρνετε τις αντιδράσεις του προσωπικά.

ΠΗΓΗ: efiveia.gr

Περισσότερα Άρθρα

Ανακοίνωση της Λαϊκής Συσπείρωσης Άργους-Μυκηνών για το εργατικό ατύχημα

Ένα ακόμη  εργατικό ατύχημα που σημειώθηκε σε  εργαζόμενο στον ΟΤΑ. Τα γεγονότα μιλάνε από μόνα τους με τον πιο τραγικό τρόπο, αυξάνοντας τον αριθμό των «ατυχημάτων» στους τόπους δουλειάς. Μας κάνει να νιώθουμε οργή ότι παρά τις προειδοποιήσεις και τις επισημάνσεις μας χρόνια τώρα, συνεχίζει και αυξάνει ο αριθμός των εργατικών ατυχημάτων. Εντατικοποίηση της εργασίας, […]

Θανατηφόρο τροχαίο με θύμα 35χρονο δικυκλιστή

Θανατηφόρο τροχαίο με θύμα 35χρονο δικυκλιστή Τραγικό συμβάν συγκλόνισε τη Σαντορίνη το πρωί της Δευτέρας του Πάσχα καθώς ένας νεαρός μόλις 35 ετών έχασε τη ζωή του σε θανατηφόρο τροχαίο. Πιο συγκεκριμένα, στις 06.50’ στη Σαντορίνη επί της επαρχιακής οδού Καρτεράδος – Θήρας, δίκυκλη μοτοσικλέτα οδηγούμενη από 35χρονο εξετράπη της πορείας της και προσέκρουσε σε […]